کراس بایت

کراس بایت

یکی از اختلالات شایع دندانی، اختلال کراس بایت است. دندان های ردیف بالا در حالت طبیعی باید به شکلی قرار بگیرند که بخشی از دندان های ردیف پایین را پوشش داده و بدین ترتیب یک قوس ملایم را شکل دهند. اختلال کراس بایت زمانی شکل می گیرد که تعدادی از دندان های ردیف بالا وارد بخش داخلی ردیف پایینی دندان ها شوند. می تواند در قسمت جلویی یا کناری دندان ها ایجاد شود. از آن جایی که این اختلال می تواند سبب ساز آسیب های جدی در ظاهر و عملکرد دندان ها شود، توصیه می شود در مراحل ابتدایی تشخیص نسبت به درمان آن اقدام شود. قبل از شروع توضیحات درباره کراس بایت یادآور میشویم که دکتر مهریزی، متخصص ارتودنسی خوب در تهران است که در درمان انواع ناهنجاری های دندان و فک تجربه و مهارت بالایی دارد.

انواع کراس بایت

1. کراس بایت خلفی: این عارضه زمانی رخ می دهد که دندان های عقبی فک بالا به جای آن که بر روی دندان های ردیف پایین قرار بگیرند، در پشت آن ها قرار می گیرند.
2. کراس بایت قدامی: این نوع در بخش جلویی دندان ها اتفاق می افتد. یعنی دندان های جلویی در فک بالا، به جای آن که بخشی از دندان های ردیف پایین را بپوشانند، کمی عقب تر از دندان های فک پایین هستند و وارد فضای داخلی آن ها شده اند.
3. کراس بایت گونه ای: یکی از انواع نادر و شدید این اختلال است و زمانی اتفاق می افتد که دندان های یک طرف دهان فرد، نسبت به ردیف پایین عدم انطباق دارند و به گونۀ فرد نزدیک هستند.

اختلال کراس بایت به چه دلیل ایجاد می شود؟

از جمله دلایل بروز این عارضه می توان به دلایل وراثتی و محیطی اشاره کرد. مشکلات اسکلتی، دندانی و فکی از جمله دلایل ارثی کراس بایت هستند. در کنار این عوامل، عوامل محیطی نیز می توانند بر شکل گیری این عارضه دخیل باشند.

اگر کودک در دورانی که هنوز رشد استخوانی در حال انجام است و استخوان ها شکل نهایی خود را پیدا نکرده اند، عاداتی مانند مکیدن انگشت یا پستانک را ترک نکرده باشد، این امر می تواند بر نحوه شکل گیری استخوان ها و در نهایت رویش دندان ها تأثیر منفی بگذارد. از دیگر عوامل محیطی می توان به ضربه به دندان ها اشاره کرد. برای ارتودنسی کودکان بهتر است به یک دکترمتخصص که ارتودنسی کودکان زمینه فعالیت وی باشد مراجعه کنید.

چرا عارضه کراس بایت باید به سرعت درمان شود؟

استهلاک و خرابی زودرس دندان ها: دندان ها در صورتی که در محل صحیح خود قرار نگرفته باشند، به مرور بر روی یکدیگر ساییدگی پیدا می کنند و همین امر سبب خرابی زودرس دندان ها می شود.

اختلال در جویدن: زمانی که محل قرارگیری دندان ها در دهان دچار هر گونه اختلالی باشد، این موضوع بر نحوه جویدن غذا تأثیر خواهد گذاشت و همین امر سلامتی عمومی بدن فرد را نیز به مخاطره خواهد انداخت.

تأثیر بر ظاهر فرد: عدم تقارن در محل جایگیری دندان ها زیبایی فرد را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.

بیماری های لثه: هرگونه اختلال در جویدن فرد می تواند سبب ایجاد بیماری های لثه ای جدی شود که علاوه بر تأثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد، زمان و هزینه زیادی برای درمان می طلبد. بنابراین با درمان به هنگام این ناهنجاری از بسیاری از این بیماری ها پیشگیری خواهیم کرد.

اختلال در عملکرد مفصل فکی گیجگاهی: عارضه کراس بایت در صورتی که به موقع درمان نشود، به مرور زمان می تواند سبب شکل گیری مشکلاتی در عملکرد مفصل فکی گیجگاهی صورت شود و به اختلال TMJ بینجامد. در صورت شکل گیری این اختلال، مفصل و ماهیچه های درگیر در فرآیند جویدن، دردناک خواهند شد.

رشد نامتقارن فک ها: در صورتی که اختلال کراس بایت در دوران کودکی درمان نشود، می تواند منجر به رشد نامتقارن فک ها و اختلالات اسکلتی و ظاهری شدید در صورت فرد شود که درمان آن مستلزم صرف زمان طولانی و پرداخت هزینه ارتودنسی زیاد خواهد بود.

اختلال در گفتار: در برخی موارد، می تواند منجر به ناتوانی فرد در بیان برخی حروف و صداها گردد.

درمان کراس بایت

بهترین سن درمان عارضه کراس بایت، سنین بین هفت تا دوازده سالگی است. در این سن رشد استخوان کام هنوز کامل نشده و دندانپزشک متخصص می تواند وسعت فک بالا را افزایش دهد. اصلاح این ناهنجاری در بزرگسالان معمولا به وسیله ارتودنسی انجام می شود.

روش های درمان کراس بایت

دندانپزشک متخصص ارتودنسی پس از معاینه دندان ها و بررسی شرایط عمومی فرد و مشخص کردن طرح درمان، یکی از روش های زیر را برای اصلاح اختلال کراس بایت به کار خواهد گرفت:

1. گسترش دهنده کام

دندانپزشک متخصص با استفاده از این وسیله که بر روی کام دهان قرار می گیرد، اقدام به پهن کردن فک بالا و مرتب کردن دندان ها می کند. دوره درمان از طریق گسترش دهنده کام، بین یک تا دو سال به طول می انجامد.

2. الاینر شفاف یا اینویزالاین

این وسیله پوششی شفاف و یکسره است که بر روی دندان ها قرار می گیرد و با وارد کردن نیرویی مداوم و پیوسته، آن ها را به جهت صحیح هدایت می کند. الاینرها به صورت اختصاصی برای هر بیمار ساخته می شوند. برای ساخت الاینرها از دستگاه های دیجیتالی پیشرفته استفاده می شود. الاینرها در طول دوره درمان در کوتاه مدت باید با الاینر جدید جایگزین شوند.

3. ارتودنسی

دندانپزشک متخصص بر اساس تشخیص خود ممکن است از روش ارتودنسی برای درمان کراس بایت استفاده کند. در این روش براکت ها و سیم های فلزی بر روی دندان ها قرار می گیرند و با وارد کردن نیرویی مداوم و پیوسته، انحراف دندان ها را اصلاح می کنند.

4. هدگیر

این وسیله یکی از وسایل ارتودنسی است که بر روی سر قرار می گیرد و با سیم به دندان ها متصل می شود. نیرویی که از این طریق بر روی دندان ها و فک اعمال می شود، از کاهش یا افزایش رشد فک جلوگیری می کند. اختلالاتی از قبیل کراس بایت از این طریق قابل درمان هستند.

5. عمل جراحی

در صورتی که بیمار در سنی باشد که رشد فک کامل شده است، ممکن است درمان جراحی برای وی در نظر گرفته شود. در این جراحی، متخصص جراح فک بخش هایی از استخوان فک را جدا می کند، فک را در جای صحیح قرار  می دهد و بدین ترتیب عارضه کراس بایت در فرد اصلاح می شود.