خمیردندان و دهانشویه از مهمترین محصولات بهداشت دهان و دندان هستند که نقش کلیدی در پیشگیری از پوسیدگی، التهاب لثه، بوی بد دهان و تجمع پلاک دارند. استفاده روزانه و صحیح از این دو محصول نتنها به تمیزی دندان ها کمک میکند، بلکه میتواند از بروز بسیاری از بیماری های دهانی جلوگیری کند. امروزه انواع مختلفی از خمیر دندان ها و دهانشویه ها با ترکیبات متنوع برای نیازهای خاص مانند حساسیت دندانی، جرم گیری، یا کنترل باکتری های دهان طراحی شدند. در این مقاله با راهنمای انتخاب بهترین نوع خمیردندان و دهانشویه متناسب با شرایط دهانی خود آشنا خواهید شد.
راهنمای انتخاب بهترین خمیر دندان و دهانشویه
انواع خمیر دندان
خمیر دندان اورال بی Oral-B
جهت پیشگیری از پوسیدگی و محافظت از مینای دندان: مهمترین ماده مؤثر ترکیبات فلوراید است. برای کودکان و افرادی که استعداد پوسیدگی دندانها بالاست. (ارتودنسی دندان کودکان)
(Enamel Shield (Oral-B
خمیر دندان G.U.M Crest
خمیر دندان محافظ لثه ها
برای افرادی که استعداد یا سابقه بیماری لثه دارند. التهاب و خونریزی لثه از علائم بیماری لثه می باشد.
(Gum Protection (Crest
(Gum Protection (Oral-B
خمیر دندان سفید کننده
دارای مواد ساینده میباشد. استفاده آن به صورت مداوم و درازمدت توصیه نمیشود چون باعث سایش مینای دندان می شود. مینای دندان در ناحیه طوق دندان نازک بوده و سایش آن منجر می شود عاج زیرین در معرض تحریکات سرما و گرما قرار گرفته و حساسیت دندانی ایجاد شود.
خمیر دندان چند منظوره با خواص مختلف
Oral-B Pro-Expert All-Around Protection
Crest Complete
خمیر دندان ضد حساسیت
برای درمان حساسیت دندانی که در افراد بزرگسال و سنین بالاتر دیده می شود.انتخاب این نوع خمیر دندان بسیار مناسب است. معروفترین خمیر دندان ضد حساسیت Sensodyne است.
بیشتر بدانید: نگهدارنده یا ریتینر ارتودنسی
بیشتر بدانید: مراقبت های ارتودنسی متحرک
برای آشنایی بیشتر با دلایل و راه کارهای تحلیل لثه در ارتودنسی، این مطلب را بخوانید.
بهترین دهانشویه ها
جهت پیشگیری از پوسیدگی
این دهانشویه ها حاوی ترکیبات فلوراید هستند. انواع ایرانی آن در بازار موجود است و در مدارس برای پیشگیری از پوسیدگی تجویز می شود. شایان ذکر است که اغلب دهانشویه ها و خمیر دندانها حاوی مقادیری از ترکیبات فلوراید هستند.
محافظت لثه ها
برای افرادی که استعداد بیماری لثه و التهاب و خونریزی لثه دارند خمیر دندان و دهانشویه هایی توصیه می شود که خاصیت ضد میکروبی و محافظت از لثه دارند. شاخص ترین مورد دهانشویه کلرهگزیدین است. کلرهگزیدین ماده ای با خواص ضد میکروبی قوی می باشد. با دندانها و بافت نرم دهان اتصال طولانی مدت پیدا می کند و باعث کاهش باکتریهای دهان می شود اما موجب تغییر رنگ و زردی دندانها می شود که برگشت پذیر است و جای نگرانی نیست. دهانشویه کلرهگزیدین تولید ایران در دسترس می باشد.
دهانشویه های چند منظوره
Oral-B Multi-Protection
Listerine Total Care
در درمان ارتودنسی ثابت حجم میکروبها در دهان افزایش می یابد و خمیر دندان و دهانشویه های چند منظوره می تواند کمک مهمی به بهداشت دهان باشد. اگر تمایل به آگاهی از قیمت ارتودنسی ثابت دارید روی لینک رنگی کلیک کنید تا هزینه نوع درمان خود را در لیست تعرفه بیابید.
برند کین برای ارتودنسی دهانشویه ارتوکین و خمیر دندان ارتوکین را به صورت خمیر و مایع تولید کرده است که دارای فلوراید و خاصیت ضد میکروبی می باشد. دکتر مهریزی بهترین دکتر ارتودنسی در غرب تهران با سابقه چندین ساله در خدمت هموطنان عزیز می باشد.
ارتوکین مینت حاوی ترکیبات کلرهگزیدین است ولی موجب تغییر رنگ دندانها نمیشود.
نکته : توصیه شده بین استفاده از خمیر دندان و دهانشویه حداقل ۳۰ دقیقه فاصله زمانی باشد.
تأثیر انتخاب نوع خمیر دندان بر طول عمر ارتودنسی ثابت و متحرک
انتخاب خمیر دندان مناسب در دوران ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است. فلوراید، مواد ضد میکروبی و ساینه ملایم برای شستشوی دقیق و از بین بردن پلاک های دندانی لازم است. خمیر دندان نامناسب میتواند موجب استهلاک مینای دندان، التهاب لثه و یا کاهش موثر بودن ارتودنسی شود.
آیا دهانشویه های طبیعی مثل آب نمک و عصاره های گیاهی موثرند؟
دهانشویه های طبیعی مثل آب و نمک، بیکاربونات سودیوم، یا عرق گیاهانی مانند مردمک و زندبو میتوانند در کوتاه مدت التهاب لثه را کاهش دهند، اما به عنوان درمان دائم قابل اتکا نیستند. مشاوره با دندانپزشک توصیه میشود.
نقش خمیر دندان های فاقد فلوراید در سلامت دهان؛ آیا واقعاً ایمن هستند؟
خمیر دندان های بدون فلوراید برای افرادی که به فلوراید حساسیت دارند مناسب است، اما اگر خودداری از فلوراید به صورت نادرست و غیر ضروری باشد، ریسک پوسیدگی بالا میرود. در این موارد باید خمیر دندان جایگزین با ترکیبات ضد میکروبی موثر انتخاب شود.
بهترین ترکیبات ضد باکتری موجود در دهانشویه ها
موادی مثل کلرهگزیدین (Chlorhexidine)، سیتیلپیریدینیوم (CPC)، و نمک های زینک در دهانشویه ها نقش فعال در کاهش پلاک، التهاب لثه و کنترل بوی بد دهان دارند. انتخاب مناسب با نظر دندانپزشک انجام شود.
مقایسه دهانشویه های دارویی و تجاری: کدامیک برای مصرف روزانه مناسبتر است؟
دهانشویه های دارویی (مثل کلرهگزیدین) برای موقعیت های درمانی موقتی مناسب هستند. اما دهانشویه های تجاری مخصوص مصرف روزانه تولید میشوند و بدون عوارض جانبی نامطلوب هستند.
نقش محصولات مراقبت دهان در افراد دیابتی یا دارای بیماری لثه مزمن
افراد دیابتی که در معرض بیماری لثه هستند باید با دقت بیشتری نسبت به نظافت دهان و نوع محصولات بهداشتی مورد استفاده خود عمل کنند. استفاده از خمیر دندان ها و دهانشویه هایی که خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی دارند، برای این گروه توصیه میشود. دهانشویه های فاقد الکل و حاوی فلوراید و زینک میتوانند نقش مؤثری در کاهش التهاب و حفظ سلامت لثه در این بیماران داشته باشند.
جمع‌بندی و توصیه نهایی
استفاده صحیح و آگاهانه از خمیر دندان و دهانشویه، بر اساس شرایط فردی و نیازهای پزشکی دهان و دندان، میتواند نقش تعیین کننده ای در حفظ سلامت دهان و جلوگیری از بیماری های مرتبط ایفا کند. مشاوره منظم با دندانپزشک برای انتخاب محصول مناسب و بررسی وضعیت بهداشت دهان، همواره توصیه میشود.
برفک دهان یک عفونت قارچی است که در اثر رشد بیش از حد قارچ کاندیدا در دهان ایجاد میشود. برای درمان برفک دهان، استفاده از داروهای ضد قارچ و رعایت بهداشت دهان ضروری است.
سوالات پر تکرار خمیر دندان و دهانشویه:
خمیر دندان های سفیدکننده آیا به مینای دندان آسیب میزنند؟
خمیر دندان های سفیدکننده معمولاً حاوی مواد ساینده یا پراکسید هستند. اگر بیش از حد یا به صورت نادرست استفاده شوند، ممکن است به مینای دندان آسیب بزنند. بهتر است از محصولات تایید شده توسط نهادهای علمی مثل ADA استفاده کنید.
آیا دهانشویه جای مسواک و نخ دندان را میگیرد؟
خیر، دهانشویه نمیتواند جایگزین مسواک یا نخ دندان باشد. دهانشویه فقط مکملی برای بهداشت دهان است که میتواند به کاهش باکتری، تازه کردن نفس و تقویت مینای دندان کمک کند.
آیا استفاده روزانه از دهانشویه الکلی مشکلی ایجاد میکند؟
دهانشویه های الکلی اگر زیاد استفاده شوند، میتوانند باعث خشکی دهان شوند. افرادی با مخاط دهانی حساس بهتر است از دهانشویه های بدون الکل استفاده کنند.
کدام نوع خمیر دندان برای دندان های حساس مناسبتر است؟
خمیر دندان هایی که حاوی نیترات پتاسیم یا استرانسیوم کلراید هستند برای دندان های حساس توصیه میشوند. این ترکیبات حساسیت را کاهش میدهند و درد را کنترل میکنند.
آیا کودکان میتوانند از دهانشویه استفاده کنند؟
کودکان زیر ۶ سال نباید از دهانشویه استفاده کنند چون احتمال بلعیدن آن وجود دارد. برای سنین بالاتر باید از دهانشویه های مخصوص کودکان با فلوراید پایین و بدون الکل استفاده شود.
چه مقدار خمیر دندان باید استفاده شود؟
برای بزرگسالان مقدار خمیر دندان به اندازه یک نخود و برای کودکان زیر ۳ سال به اندازه یک دانه برنج کافی است. استفاده زیاد از خمیر دندان به ویژه فلوراید دار میتواند مضر باشد.
آیا دهانشویه های حاوی فلوراید مفید هستند؟
بله، این دهانشویه ها به تقویت مینای دندان، پیشگیری از پوسیدگی و کاهش حساسیت کمک میکنند. برای افرادی که در معرض پوسیدگی دندان هستند بسیار مفید است.
منابع:
- American Dental Association (ADA)
- Mayo Clinic
- National Institute of Dental and Craniofacial Research (NIDCR)
- World Health Organization (WHO)
