همه چیز درباره پلاک های ارتودنسی: انواع، کاربرد ها، مزایا و باید ها و نباید ها
پلاک ارتودنسی یا Orthodontic Plate دستگاه های دندانی متحرکی هستند که برای اصلاح ناهنجاری های فک و دندان استفاده میشوند. دستگاه های سفارشی هستند که برای درمان مشکلات جزئی ارتودنسی استفاده می شوند. این دستگاه ها بخش رایج درمان ارتودنسی هستند و نقش مهمی در بهبود سلامت دندان دارند. در این پست به بررسی این موضوع میپردازیم که پلاک های ارتودنسی چیست، چگونه کار می کنند و چه مزایایی ارائه می دهند.
پلاک های ارتودنسی ابزاری ارزشمند در زمینه ارتودنسی است که به اصلاح مسائل جزئی دندان و بهبود سلامت دهان کمک می کند. اگر فکر می کنید که پلاک ارتودنسی برای خود یا فرزندانتان مناسب است، میتوانید با دکتر احسان مهریزی، متخصص ارتودنسی در تهران، مشورت کنید تا بهترین گزینه های درمانی را در اختیار شما بگذارد.
اگر برای شروع درمان نگران درد احتمالی هستید، پیشنهاد می کنیم مقاله آیا ارتودنسی درد دارد؟ را حتماً مطالعه کنید.
لیست هزینه های ارتودنسی سال ۱۴۰۴: هزینه ارتودنسی
پلاک ارتودنسی چیست و چه کاربردی دارد؟ معرفی کامل و علمی
پلاک ارتودنسی یک دستگاه دندانپزشکی سفارشی و قابل جابجایی است. می توان از آن برای اصلاح ناهماهنگی های جزئی بایت، گشاد کردن فک بالا، ایجاد فضا برای دندان های دائمی و صاف کردن دندان ها استفاده کرد. پلاک های ارتودنسی معمولا از اکریلیک سخت و پلاستیک ساخته می شوند و دارای سیم، پیچ و فنر هستند. آنها میتوانند از هم جدا شوند و در اطراف دندان های بالا و پایین قرار می گیرند. از جمله موارد استفاده پلاک ارتودنسی میتواند راه حل پیشگیرانه در ارتودنسی کودکان باشد.
پلاک های ارتودنسی را می توان به دو نوع تقسیم کرد:
- پلاک های غیرفعال: این پلاک ها گاهی اوقات به عنوان “پلاک های نگهدارنده” شناخته می شوند. آنها دندان های شما را در چینش فعلی خود نگه می دارند و معمولاً پس از درمان بریس معرفی می شوند تا اطمینان حاصل شود که لبخند و نیش کاملا صاف در جای خود باقی می مانند.
- پلاک های فعال: این پلاک های ارتودنسی تنظیمات جزئی را برای حرکت دندان های شما به موقعیت صحیح انجام می دهند. آنها شبیه نگهدارنده های غیرفعال هستند اما عملکرد متفاوتی دارند.
بیشتر بدانید: علت و درمان درد دندان شیری در کودکان
انواع پلاک ها در : ارتودنسی متحرک، ارتودنسی ثابت و دستگاههای فانکشنال
پلاک ارتودنسی یکی از اجزای مهم درمان های ارتودنسی است که بسته به نوع و مرحله درمان، کاربردهای مختلفی دارد. این پلاک ها معمولاً پس از پایان مرحله ی اصلی ارتودنسی (نظیر استفاده از براکت ها) برای حفظ نتایج درمان و جلوگیری از برگشت دندان ها به موقعیت اولیه مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال، برخی پلاک ها در حین درمان نیز برای حرکت دادن دندان ها کاربرد دارند. پلاک های ارتودنسی به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: پلاک ثابت و پلاک متحرک.
بیشتر بدانید: ارتودنسی با لیزر
پلاک ارتودنسی متحرک؛ ویژگی ها، کاربرد ها و نکات مهم مراقبتی
پلاک های متحرک به گونه ای طراحی شدند که بیمار می تواند آن ها را به راحتی از دهان خارج کرده و مجدد در جای خود قرار دهد. این نوع پلاک ها اغلب در مراحل ابتدایی درمان یا پس از برداشتن براکت ها برای نگهداری نتایج به کار می روند.
ویژگی ها و کاربرد ها:
- قابل استفاده در درمان های خفیف ارتودنسی
- مناسب برای نگهداری وضعیت دندان ها پس از ارتودنسی ثابت
- راحتی در تمیز کردن و رعایت بهداشت دهان
- کاربرد در اصلاح مشکلات جزئی مانند کج بودن یک یا چند دندان یا فاصله بین دندان ها
مقاله مفید: ارتودنسی دندان های شیری
یکی از رایج ترین کاربردهای این نوع پلاک، درمان فاصله بین دندان ها با ارتودنسی است. این پلاک ها با اعمال فشار کنترل شده به آرامی موجب بسته شدن فضاهای خالی بین دندان ها می شوند، بدون اینکه نیاز به درمان های پیچیده باشد.
رعایت دقیق مراقبت های ارتودنسی متحرک نقش مهمی در اثربخشی درمان و حفظ سلامت دهان و دندان دارد.
پلاک ارتودنسی ثابت؛ راهی مؤثر برای حفظ نتایج درمان
پلاک های ثابت معمولاً به عنوان ریتنر ثابت پس از اتمام دوره ارتودنسی استفاده می شوند.
ویژگی ها و کاربرد ها:
- جلوگیری از برگشت دندان ها به موقعیت قبلی پس از ارتودنسی
- مناسب برای بیمارانی که احتمال برگشت دندان ها در آن ها زیاد است
- نیازی به همکاری بیمار برای استفاده مداوم ندارد (بر خلاف نوع متحرک)
مقاله مفید: ارتودنسی بزرگسالان
پلاک فانکشنال چیست و چه زمانی از آن استفاده میشود؟
این نوع از پلاک ها برای هدایت رشد فک و بهبود ناهماهنگی های فکی استفاده می شوند و بیشتر در سنین پایین (قبل از بلوغ کامل) کاربرد دارند. پلاک های فانکشنال در واقع نوعی ابزار درمانی هستند که می توانند رشد فک را در جهتی مطلوب هدایت کنند.
ویژگی ها و کاربرد ها:
- اصلاح ناهماهنگی بین فک بالا و پایین
- جلوگیری از تشدید مشکلات فکی در آینده
- معمولاً متحرک هستند، ولی برخی مدل ها می توانند نیمه ثابت یا ترکیبی باشند
نمونه هایی از پلاک های فانکشنال شامل دستگاه های Twin Block و Bionator هستند.
مقاله مفید: تفاوت ارتودنسی در کودکان و بزرگسالان
بیشتر بدانید: دیپ بایت
عملکرد پلاک ارتودنسی چگونه است؟ از تنظیم تا حرکت دندان ها
پلاک های ارتودنسی فشار ملایم به دندان ها اعمال کرده و آنها را به سمت تراز مناسب هدایت می کنند. در طول درمان، ارتودنتیست دائما پلاک و تنظیم سیم یا پلاستیک را در صورت نیاز چک میکند. این تنظیم مداوم به هدایت دندان ها به سمت تراز صحیح کمک خواهد کرد.
پلاک های ارتودنسی به دلایل مختلفی مانند آندربایت یا کراس بایت دندان های جلویی، قوس های باریک یا به دلیل مسدود شدن دندان و بیرون نیامدن دندان های بالغ استفاده می شود. متخصص ارتودنسی این پلاک ها را در صورت لزوم تنظیم می کند تا به جابجایی دندان ها به موقعیت لازم یا ایجاد فضای مورد نیاز کمک کند.
مزایا و فواید استفاده از پلاک های ارتودنسی برای سلامت دهان
پلاک های ارتودنسی مزایای مختلفی دارند:
- انعطاف پذیری: از آنجایی که پلاک های ارتودنسی قابل جابجایی هستند، میتوان آنها را برای تمیز کردن، غذا خوردن یا شرکت در فعالیت های ورزشی بیرون آورد. این انعطاف پذیری آنها را به گزینه ای مناسب برای بسیاری از بیماران تبدیل کرده است.
- بهبود سلامت دهان و دندان: پلاک های ارتودنسی میتواند به جلوگیری از طیف وسیعی از مشکلات دندانی، از جمله دندان های شلوغ، فاصله بین دندان ها و بایت های نامرتب کمک کند.
- جذابیت زیبایی: پلاک های ارتودنسی میتوانند با تراز کردن صحیح دندان ها به بهبود ظاهر لبخند کمک کنند. این کار می تواند اعتماد به نفس را افزایش دهد و کیفیت کلی زندگی را بهبود بخشد.
- مقرون به صرفه: پلاک های ارتودنسی عموماً هزینه کمتری نسبت به بریس دارند.
آیا پلاک ارتودنسی عوارض دارد؟ بررسی خطرات احتمالی
عوارض شایع و قابل مدیریت پلاک ارتودنسی
پلاک های ارتودنسی مانند هر ابزار پزشکی دیگری میتوانند عوارض جانبی خاصی داشته باشند. البته این موارد معمولاً خفیف هستند و با کمی صبوری یا اقدامات ساده قابل مدیریت هستند:
- ناراحتی و درد اولیه: استفاده اولیه از پلاک میتواند باعث احساس درد یا فشار در دهان شود که معمولاً ظرف چند روز از بین میرود.
- اختلال در صحبت کردن و غذا خوردن: در روزهای اول، حرف زدن یا جویدن غذاهای خاص ممکن است سخت تر شود، اما با عادت کردن به پلاک، این مشکلات برطرف میشوند.
- کاهش کیفیت بهداشت دهان و دندان: تمیز نگه داشتن دندان ها در حضور پلاک میتواند چالش برانگیز باشد. غذا در اطراف پلاک گیر می افتد و اگر به درستی تمیز نشود، ممکن است باعث پوسیدگی یا بیماری های لثه شود.
مقاله مفید: نگهدارنده یا ریتینر ارتودنسی
عوارض نادر اما مهم در استفاده طولانی مدت از پلاک ارتودنسی
برخی عوارض هرچند نادر، اما در صورت بی توجهی میتوانند جدی باشند:
- واکنش های آلرژیک: برخی افراد ممکن است به موادی مانند نیکل در پلاک واکنش نشان دهند که با علائمی مثل التهاب یا زخم در دهان همراه است.
- حرکت نادرست دندان ها یا آسیب: اگر پلاک به درستی استفاده نشود یا تنظیمات لازم صورت نگیرد، ممکن است به جای اصلاح، موجب حرکت نادرست دندان ها یا حتی آسیب به آنها شود.
- تحلیل ریشه دندان: در موارد خاص، استفاده طولانی از پلاک میتواند منجر به تحلیل ریشه دندان شود که اگر زود تشخیص داده نشود، ممکن است به از دست رفتن دندان بیانجامد.
بیشتر بدانید: تاثیر وراثت و ژنتیک در مشکلات ارتودنسی
ممنوعه های غذایی هنگام استفاده از پلاک ارتودنسی
هنگام استفاده از پلاک ارتودنسی، مهم است که از انواع خاصی از مواد غذایی که می توانند باعث آسیب یا ناراحتی شوند اجتناب کنید.
- غذاهای سفت: غذاهای سفت مانند سبزیجات خام، آب نبات های سفت، آجیل و یخ می توانند به طور بالقوه به پلاک ارتودنسی آسیب بزنند یا هنگام جویدن باعث ناراحتی شوند.
- غذاهای چسبنده: غذاهای چسبنده یا جویدنی مانند کارامل ها، آب نبات های صمغی یا انواع خاصی از نان می توانند به پلاک ارتودنسی بچسبند و به سختی جدا شوند. این می تواند منجر به مشکلاتی در بهداشت دهان شود و به طور بالقوه به پلاک آسیب برساند.
- غذاها و نوشیدنی های با قند بالا: مصرف غذاها و نوشیدنی های با قند بالا می تواند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد، به خصوص با استفاده از پلاک ارتودنسی. این پلاک میتواند ذرات قند و غذا را در نزدیکی دندان ها به دام بیندازد و زمینه مناسبی را برای باکتری ها فراهم کند. بنابراین بهتر است مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین را محدود کنید و بعد از مصرف از تمیز کردن کامل دندان ها و پلاک اطمینان حاصل کنید.
برای حفظ فضای لازم جهت رویش دندان های دائمی، در برخی موارد استفاده از فضا نگهدار ارتودنسی توسط متخصص ارتودنسی توصیه میشود.
سوالات متداول درباره پلاک های ارتودنسی: هر آنچه باید بدانید
پلاک ارتودنسی چیست؟
برای اصلاح ناهنجاری های دندانی و فک ها استفاده میشود. این پلاک ها میتوانند متحرک باشند و برای هم راستا سازی دندان ها و بهبود عملکرد جویدن و صحبت کردن به کار روند.
چند وقت طول میکشد تا اثر پلاک ارتودنسی نمایان شود؟
نتایج پلاک ارتودنسی معمولاً بعد از چند ماه قابل مشاهده هستند، اما طول درمان بسته به نوع مشکل دندانی و نحوه استفاده از پلاک میتواند از ۶ ماه تا ۲ سال متغیر باشد.
آیا استفاده از پلاک ارتودنسی درد دارد؟
در ابتدا ممکن است احساس ناراحتی یا درد خفیفی در ناحیه دهان داشته باشید. این درد معمولاً در چند روز اول کاهش مییابد و پس از عادت کردن دهان به پلاک، از بین میرود.
آیا میتوان در هنگام استفاده از پلاک ارتودنسی به راحتی غذا خورد؟
ممکن است خوردن برخی غذاها دشوار باشد. اما با گذشت زمان و عادت کردن به پلاک، این مشکل برطرف میشود. همچنین بهتر است از غذاهای سخت یا چسبنده پرهیز کنید تا پلاک آسیب نبیند.
آیا پلاک ارتودنسی موجب مشکلات بهداشت دهان میشود؟
برای جلوگیری از پوسیدگی یا بیماری لثه، باید به بهداشت دهان خود توجه بیشتری داشته باشید و دندان ها را به طور منظم و صحیح مسواک بزنید.
آیا پلاک ارتودنسی برای همه مناسب است؟
نه، افرادی که مشکلات شدید لثه دارند یا مشکلات خاص دیگری در دندان ها دارند، باید ابتدا با متخصص ارتودنسی مشورت کنند تا مناسبترین درمان را انتخاب کنند.
آیا پلاک ارتودنسی به دندان ها آسیب میزند؟
اگر پلاک به درستی استفاده شود و تنظیمات منظم توسط متخصص ارتودنسی انجام شود، آسیب به دندان ها غیرممکن است. با این حال، اگر پلاک به درستی نصب یا تنظیم نشود، میتواند باعث حرکت نادرست دندان ها یا آسیب به آنها شود.
منابع:
- American Association of Orthodontists (AAO)
- Mayo Clinic
- National Health Service (NHS) – UK
- WebMD
