وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر چیست؟

متخصص ارتودنسی در روند درمان ارتودنسی بیمار خود برای بررسی و معاینه دندان ها از ابزارها و وسیله های مختلفی استفاده می کند. همان طور که می دانید، از این ابزارها برای رفع ناهنجاری های دهانی و دندانی مانند کراودینگ، کراس بایت، اوربایت و…. استفاده می شود. یکی از این ابزارها و دستگاه های ارتودنسی که برای درمان ناهنجاری دندان و فک استفاده می شود، وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر می باشد. در این مقاله با ما همراه باشید، تا جواب سوال خود را در رابطه با  “وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر چیست؟” دریافت کنید.

پالاتال به سقف و یا کام دهان گفته می شود، اکسپندر نیز به معنای وسیع کننده می باشد. همان طور که از معنای آن پیداست از این وسیله برای پهن یا وسیع کردن کام و یا سقف دهان استفاده می شود. این وسیله بیشتر در کودکان پیش از نوجوانی مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا دهان و فک بیمار در این سن هنوز به صورت کامل رشد نکرده، به همین دلیل بهترین زمان برای تغییر شکل آن می باشد. گاهی متخصص ارتودنسی از آن در نوجوانان و بزرگسالان نیز برای درمان اختلالات دهان و فک استفاده می کند. اگر کودک شما کراس بایت داشته باشد و یا فک بالایی اش باریک باشد، دندانپزشک استفاده از وسیع کننده کام را برای درمان آن توصیه می کند.

کاربرد وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر

همان طور که در بالا گفته شد، یکی از دستگاه های کاربردی در روند درمان ارتودنسی، وسیع کننده کام می باشد. در سطر زیر به کاربردهای این دستگاه اشاره شده است:

• کراودینگ

بعضی از کودکان هستند، که فک بسیار کوچکی دارند و ازدحام دندان هایشان در دهان زیاد می باشد. به صورتی که دندان ها به صورت کامل در فکشان قرار نمی گیرد. به این نوع اخختلالات دهانی و دندانی، کراودینگ می گویند، که به معنای شلوغ بودن یا تراکم دندان نیز می باشد. به کمک این دستگاه های وسیع کننده، فک بالایی را گشاد می کنند، تا با کمک آن فضایی را برای دندان های دائمی در کودکان ایجاد کنند. تا از طریق لثه بتوانند در جایگاه و موقعیت صحیح خود بیرون بیایند.

• دندان نهفته

یکی دیگر از اختلالات دندانی و دهانی، که به کمک این دستگاه و قبل از تکمیل رشد استخوان های فک قابل درمان می باشد، وجود دندان های نهفته در داخل فک می باشد. زمانی که در داخل فک دندان نهفته ای وجود داشته باشد، متخصص ارتودنسی به کمک این دستگاه فک و کام را گسترش می دهد، تا بتواند فضایی را برای خارج کرذن دندان مهیا کند. افرادی که فک کوچک و باریکی دارند، ممکن است فضایی برای تراز کردن مناسب دندان ها نداشته باشند. که این موضوع می تواند باعث کج شدن، شلوغی و روی هم افتادن دندان ها شود. علاوه بر این فک کوچک باعث کاهش دادن فضای لثه می شود، که این موضوع نیز باعث نهفتگی دندان در فک کودکان نیز می شود.

• کراس بایت

یکی دیگر از مشکلات و ناهنجاری های دهانی و دندانی، جلوزدگی دندان های فک پایین یا همان کراس بایت می باشد. این موضوع باعث ناهنجاری بین دندان ها و بهم خوردن و از بین رفتن تراز دندان ها می شود. برای تصحیح کراس بایت از گشاد کننده های کام استفاده می شود. همچنین بهتر است بدانید، که در صورت عدم درمان کراس بایت فرد ممکن است دچار عوارضی مانند پوسیدگی دندان، درد و آپنه خواب شود.

نحوه ساخت وسیع کننده کام

وسیع کننده های کام دو نیمه می باشند، که در دو طرف فک به دندان های آسیاب پشتی بالایی متصل می شوند. این دو نیمه توسط یک پیچ به یکدیگر متصل می شوند و در وسط دهان قرار می گیرند. پس از قرار گفتن این دستگاه در داخل دهان، کلیدی به شما داده می شود، تا به کمک آن و در یک بازه زمانی مشخص بتوانید پیچ را بچرخانید. چرخاندن آن باعث می شود، که به هر دو نیمه استخوان فک فشار وارد شود، که این باعث گشاد شدن و دور شدن آن ها از هم می شود. وسیع کننده کام به صورت سفارشی ساخته می شود. یعنی متخصص ارتودنسی از دندان ها و فک بالا یک تصویر می گیرد، سپس آن را به آزمایشگاه ارسال می کند. تا آن ها یک انبساط کننده ای را بسازند، که سازگاری کامل با دهان شما را داشته باشد.

آیا وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر درد دارد؟

زمانی که کودک می خواهد برای اولین بار آن را نصب کند، به خاطر فشاری که به لثه ها و سقف دهان وارد می شود ممکن است، که باعث ناراحتی و درد در کودک شود. اما به مرور زمان درد آن کم شده و کودک به آن عادت می کند. لازم به ذکر است، که بهترین زمان برای نصب این دستگاه زمانی می باشد، که کودک هنوز به سن بلوغ نرسیده است. یعنی بهترین سن بین 12 تا 14 سال می باشد، زیرا تاثیر بهتری دارد.

معایب وسیع کننده کام

باتوجه به نوع ناهنجاری، نوع درمان در بیماران متفاوت می باشد. گاهی بعضی از افراد فاصله بین فک و کام بالای آن ها نیاز به پهن شدن دارد، به همین دلیل باید از اکسپندر فک بالا استفاده کنند. بعضی از افراد نیز دندان های فک پایینشان دچار ازدحام است، به همین خاطر نیاز به اکسپندر فک پایین دارند. این دستگاه همان طور که در بالا گفته شد، بسیاری از ناهنجاری های دهانی و دندانی را درمان می کند، اما علاوه بر این معایبی نیز دارد. که در سطر پایین به آن ها اشاره شده است:

• دستگاه های وسیع کننده کام موجب افزایش آب دهان می شوند.
• یکی دیگر از معایب آن افزایش بیش از حد فاصله بین دندان ها می باشد.
• باعث اختلال در گفتار و تکلم می شود.
• از دیگر معایب آن می توان به ایجاد سر درد در افراد اشاره کرد.

نحوه تمیز کردن وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر

زمانی که وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر به سقف دهان و دندان متصل می شود، باید علاوه بر رعایت بهداشت و تمیز کردن دهان و دندان، اکسپندر را نیز به صورت منظم تمیز کنید. زیرا تجمع باکتری ها بر روی اسکپندر و دندان موجب التهاب لثه می شود. علاوه براین هنگامی که مواد غذایی در اطراف لثه، دندان و وسیع کننده کام برجای می ماند، تنظیم این دستگاه را با مشکل مواجه می کند. در سطر زیر به نحوه تمیز کردن آن اشاره شده است:

• برای تمیز کردن دندان ها باید علاوه بر مسواک از دهانشویه های آنتی باکتریال و نخ دندان استفاده شود.
• در تمیز کردن دندان ها به جای مسواک دستی از مسواک برقی استفاده شود.
• در بازه ای که این دستگاه در داخل دهان قرار دارد، نباید اجسام سخت مانند یخ در دهان جویده شود.
• از خوردن مواد غذایی سخت و سفت مانند خیار، آدامس، سیب و… خودداری شود.

نتیجه گیری

در مقاله بالا به سوال “وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر چیست؟” پاسخ داده شده است. استفاده از این دستگاه برای هر موردی مناسب نیست، فقط باید با تشخیص متخصص ارتودنسی و تحت نظر او از این دستگاه استفاده شود. همان طور که در بالا گفته شد، بهترین سن برای نصب وسیع کننده کام در کودکی می باشد، زیرا استخوان فک هنوز به صورت کامل رشد نکرده است، به همین خاطر تاثیر بهتری دارد.